نوشته‌ها

How-to-identify-sarooj

روش های تشخیص ساروج

قبل از معرفی روش های تشخیص ساروج ابتدا باید دانست که این ملات باستانی چیست. در دروان گذشته، ساروج از اهمیت خاصی برخوردار بوده و جهت ساختن حوض، پل، آب‌انبار، برکه گرمابه و بنای خانه و سد کاربرد داشته‌است.ساروج یکی از مصالح قدیمی مصرف شده در ایران و بعضی کشورهای کنارهٔ خلیج فارس می‌باشد که تاریخ شروع کاربرد دقیق آن را نمی‌توان حدس زد.در کلیه ساروج‌ها از شن و ماسه و آهک و سفیدهٔ تخم مرغ استفاده می‌شده است.

روش ساخت ساروج به صورت کلی

برای ساختن آن نخست خاک رس و آهک را به نسبت شش و چهار مخلوط می‌کنند و گلی سفت می‌سازند و دو روز آن را ورز می‌دهند. بعد، قسمتی از خاکستر کوره‌های حمام را با مقداری مواد الیافی لوئی (گیاه) (تخم و پرزهای نوعی نی است) به آن اضافه می‌کنند و مخلوط تازه را با چوبهایی به قطر ده سانتیمتر می‌کوبند تا به خوبی باهم عجین شوند.

ساروج به دو روش سرد و گرم تولید می‌شده‌است:

روش گرم : در این روش کلوخه‌های سنگ آهک رس‌دار را می‌کوبیدند تا نرم شود سپس، خاک به دست آمده را با کاه و پهن و آب مخلوط می‌کردند. پس از آن، گل به دست آمده را روی زمین با ضخامت ۱۰ سانتی‌متر پهن کرده و بعد از خشک شدن، قطعه‌های خشک شده را می‌پختند. نهایت، هنگامی‌که قطعه‌ها پخته شد آن‌ها را آسیاب می‌کردند. محصول به دست آمده رنگ لیمویی یا قهوهای روشن داشت که ساروج گرم نامیده می‌شد.

روش سرد : در این روش ساروج از مخلوط‌کردن آهک شکفته، خاکستر، ماسه بادی، خاک رس و لوئی یا مغز نی ساخته می‌شد. بنابر موارد کاربرد مختلف، ممکن بود افزودنی‌های دیگری همچون موی بز یا گوساله یا انسان، سفیده تخم‌مرغ، چربی گوساله و… به آن ترکیب افزوده شود).

کاربرد های ساروج :

ساروج با توجه به خاصیت اصلی آن یعنی نفوذپذیری بسیار اندک به عنوان روکش در سازه‌هایی که در تماس مستقیم با آب بوده‌اند مانند آب‌انبارها‌، حوض‌ها‌، حمام‌ها و … مورد استفاده قرار گرفته است. ساروج با توجه به نحوه اجرای آن از سطحی‌ بسیار صاف و براق برخوردار است که این ظاهر ساروج‌ ، باعث استفاده از آن در امر تزئینات ساختمان شده است.

روش های تشخیص ساروج

روش های تشخیص ساروج

معایب ساروج :

یکی از معایب اصلی ساروج خاصیت کاهش حجم آن بوده که با توجه به کاربرد ساروج در امر پوشش‌، این خاصیت باعث ترک خوردگی در سطح و در نتیجه ایجاد اختلال در نقش اصلی آن یعنی نفوذناپذیر کردن سطح می‌شود.

برای کاهش اثرات این خاصیت مخرب، در گذشته از الیاف طبیعی که شامل الیاف گیاهی مانند لوئی که از نوعی نی بدست می‌آمده و همچنین الیاف حیوانی مانند پشم بز و شتر و یا گاهی موی سر انسان ، استفاده می‌شده است.

در بعضی مواقع که مواد اصلی تشکیل دهنده ساروج کمیاب بوده و یا گاهی برای بدست آوردن ساروج‌هایی با خاصیت‌های مختلف از ماسه ریز دانه استفاده می‌شده است ولی این ماسه، کارآیی ملات را پایین می‌آورده که برای جبران آن از خاک رس استفاده می‌شده است.

ساروج در گنج یابی و دفینه یابی و روش های تشخیص ساروج

بسیاری از مردم اعتقاد دارند که هر جا ساروج یافت می شود؛ یعنی گنجی آنجا نهفته است و شروع میکنند به کشف زیر خاکی اما باید توجه داشت که این طرز فکر اشتباه است چرا که در قدیم بتن وجود نداشته و مردم برای ساختن خانه و ساختمان های محکم مجبور به استفاده از ساروج بودند.

بسیاری از افراد بر این باور هستند که برای پلمپ کردن حتماً باید از ملات ساروج استفاده شود در صورتی که این باور غلط بوده و در گذشته برای پلمپ از سخت ترین مواد استفاده می شده است که در این بین ساروی از نظر سختی در رده پایین تری نسبت به سنگ قرار دارد و این باور رایج که ساروج از سنگ سخت تر است کاملا اشتباه می باشد.

حتما شنیده اید که برخی از کارشناسان اعلام می دارند که در فلان منطقه احتمال وجود گنج و دفینه به خاطر شکننده بودن بافت سنگی منطقه پایین است، این موضوع در مورد ساروج نیز صدق می کند و در گذشته نیز بیشتر از سنگ برای پلمپ غار و دفینه استفاده می شده است و از ساروج فقط برای درزگیری استفاده می‌کردند.

روش های تشخیص ساروج :

روش های تشخیص ساروج بسیار متنوع بوده و بهترین های آنها به شرح زیر است :

  • با کفش به محل مورد نظر ضربه بزنید و این کار را چندین بار تکرار کنید. در صورت مشاهده جرقه ترکیب به کار رفته یا سنگ است یا ترکیب های دیگر
  • با اره سطح مورد نظر را خراش دهید اگر پودر شد آن ترکیب ساروج است
  • در برخی از موارد ریختن ترکیبی از آب و بنزین بر روی سطح مورد نظر می تواند به تشخیص ما کمک کند بدین صورت که اگر سطح سیاه شد ساروج و اگر تغییر رنگ نداد ساروج نیست
  • یک تکه از محل مورد نظر را جدا کرده و درون آب جوش بیندازید و ۱۰ دقیقه صبر کنید، در صورت جمع شدن چربی بر روی سطح آب سطح مورد نظر ساروج است
  • بر روی سطح مورد نظر سرکه ریخته و منتظر بمانید در صورت جوشیدن، آن سطح ساروج است البته باید متذکر شد که این روش بستگی به نوع ساروج دارد
  • قسمتی از سطح مورد نظر را شکسته و به آن نگاه کنید، باید درون آن الیاف مختلف همانند موی ، کاه ، علف و غیره باشد
  • تفاوت رنگ با محیط اطراف ، ساروج سخت دارای رنگ سفید شیری، نیمه سخت دارای رنگ خاکستری و ساروج بسیار سخت دارای رنگ تیره است
  • تکه ای از ساروج را جدا کرده و در ظرف حاوی جوهر نمک بریزید، اگر بعد از ده دقیقه شروع به جوشیدن کرد و پودر شد سطح مورد ساروج است
روش های تشخیص ساروج

روش های تشخیص ساروج

روش های شکستن ساروج :

طریقه خرد کردن هر کدام از انواع ساروج ها متفاوت است ولی به طور کلی می توان آنها را خرد کرد و از بین برد.برای شکستن این ملات روش ها و تکنیک های متفاوتی ذکر شده است که در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم :

  •  استفاده از دستگاه کات مرتار : این دستگاه با ایجاد فشار در داخل ساروج آن را متلاشی می کند. این دستگاه با موتور بنزینی کار میکند و روش کار با آن بدین صورت است که ابتدا دو حفره ایجاد می کنید و جک های دستگاه را درون آن ها قرار میدهید. سپس دستگاه را روشن کرده و در زمان 2 الی 5 دقیقه کار شکستن ساروج به پایان می رسد.
  •  استفاده از کتراک : کتراک پودری که با ترکیبات شیمیایی خاص تولید شده که با توجه به ایمنی بالا، بدون صدا بودن، سازگاری با محیط زیست و همچنین سهولت استفاده مورد توجه افراد افراد زیادی قرار گرفته است.این ماده از جمله مواد غیر منفجره شیمیایی در معادن می باشد که با استفاده از اعمال نیروی کشش در دیواره چال باعث شکست سنگ می گردد.کتراک هنگامی که با آب مخلوط می گردد و به شکل ملاتی درون سوراخ هایی که به همین منظور در سنگ ایجاد شده ریخته می شود با گذشت زمان منبسط می شود و موجب شکستن سنگ و ساروج می شود.

مراحل استفاده از کتراک

  • کتراک را به نسبت 3 به 1 (3 کیلو به 1 لیتر آب) با آب مخلوط کرده و کاملا مخلوط می کنیم.
  • اختلاط می بایست در ظروف پلاستیکی تمیز صورت گیرد.
  • آب مورد نظر بایستی آب معمولی باشد.
  • درجه حرارت آب برای اختلاط می بایست بین 15 تا 40 درجه سانتی گراد باشد.
  • سپس بلافاصله دوغاب را به مقدار معین تا 95 درصد ارتفاع سوراخ پر کنید.
  • سپس سر سوراخ ها را با گوه چوبی ببندید و خوب بکوبید.
  • تنها دلیل استفاده از گوه های چوبی برای جلوگیری از پاشیده شدن کتراک به بیرون از سوراخ خا میباشد و تاثیری در قدرت و عملکرد کتراک ندارد.
  • فعل و انفعالات شیمیایی کتراک از همان لحظه مخلوط کردن و ریختن درون چالها شروع میشود و گوه های چوبی به بیرون رانده مشود و دلیلی ندارد شما مجدد آنها را بکوبید.
  • با توجه به نوع کتراک مصرفی و نوع کار شما از نظر سختی زمان خرد شدن بین 30 دقیقه تا 24 ساعت طول میکشد.

ادامه مراحل شکستن ساروج :

  • ساروج شکن (راکتن) : یک جایگزین بسیار عالی برای مواد منفجره جهت تخریب سنگ، بتن و ساروج بدون ایجاد سر و صدا است.نحوه کار با راکتن بدین گونه است که ابتدا سوراخی در محل مورد نظر ایجاد کرده سپس راکتن را با آب مخلوط و درون سوراخ قرار می دهیم. پس از حدود نیم ساعت مخلوط ساروج شکن موجود در سوراخ منبسط شده و با ایجاد فشار بسیار زیاد باعث تخریب می شود.
  • حلال ساروج (حلال بتن) : حلال ساروج خورنده بتن و ساروج می باشد و استفاده آن برای محیط زیست بی خطر و برای انسان آسان می باشد.حلال ساروج در واقع پیوند یونی ساروج یا بتن را در خود حل کرده و سیمان یا بتن را از روی سطح بر میدارد.
  • استفاده از انفجار : یکی از روش های معمول شکستن ساروج استفاده از مواد منفجره (نظیر TNT و دینامیت) است که برای افراد بی تجربه به هیچ وجه توصیه نمیشود.
  •  استفاده از اسید پانچر : اسید پانچر یا اسید تخریب کننده بتن جزو محصولاتی است که به منظور تخریب غیر هجومی بتن، سنگ و ساروج مورد استفاده قرار میگیرد.این محصول برای اجسامی که عمق زیاد دارند مورد استفاده قرار نمیگیرد و بیشتر برای تخریب های سطحی از این اسید استفاده می شود.این اسید بسیار قوی بوده و برای استفاده از آن شرایط ایمنی خاصی نسبت به سایر محصولات تخریب کننده بتن نیاز است، ساختار یکسانی ندارد و برای هر نوع بتن یا ساروج یک نوع اسید پانچر خاص ساخته می شود.

فیلم نحوه تشخیص ساروج با استفاده از سرکه