کاروانسرا به چه مکانی میگویند

قبل از بررسی دفینه کاروانسراها باید معنای کاروانسرا را دریابید. کاروانسرا، در خاورمیانه به مسافرخانه‌ها یا مهمان‌ خانه‌هایی که در فضای بزرگ برای راحتی کاروان‌ها هستند گفته می‌شود. اغلب در این نوع مهمان‌خانه‌ها که حیاطی بزرگ دارند، مسافران برای شب توقف می‌کنند. به کاروانسرای بزرگ، تیممی‌گویند.

«تیم» یا «کاروانسرای بزرگ» بزرگ‌ترین نوع ساختمان‌های اسلامی است.در یک تعریف ساده، کاروانسرا به ساختمانی اشاره دارد که کاروان را در خود جای می‌دهد و پلان آن معمولاً مربع یا مستطیل شکل است، با یک ورودی برجسته عظیم و بلند، معمولاً ساده و بدون نقش، با دیوارهایی که گاهی اوقات بادگیرهایی در انتهای آن تعبیه شده‌است.

دالان ها در کاروانسرا :

یک دالان با طاق قوسی که مابین ورودی و حیاط داخلی قرار گرفته‌است، فضای کافی را برای جا دادن حیوانات بارکش فراهم ساخته‌است. بر روی سکوی برآمده‌ای که در پیرامون این حیاط قرار گرفته‌است، طاقگان‌هایی واقع شده‌اند که نمای داخلی را مفصل بندی می‌کنند. در پشت آنها حجره‌های کوچکی برای منزل دادن مسافران ساخته شده‌است.

در کاروانسراهای دو طبقه، از حجره‌های پایینی برای انبار کردن کالاها و از حجره‌های بالایی برای منزل دادن مسافران استفاده می‌شد. پررونق‌ترین دوره احداث و مرمت کاروانسراها را می‌توان دوره صفویه دانست. در این دوران بود که شاه عباس یکم با توجه به تدبر خود، تصمیم به بازسازی و احیای جاده ابریشم نمود و یکی از الزامات این کار را احیای کاروانسراها می‌دانست.

نیاز انسان به سرپناه و مأمن در سراگاه بلکه در سفر هم از روزگار باستان مورد توجه بوده‌است. در ایران زمین، در گذشته بسیار دور آثار و مظاهری از این‌گونه بناها و استراحتگاه‌های بین راه دیده می‌شود. هردوت تاریخ‌نگار یونانی از ساختمان‌هایی یاد می‌کند که بدست هخامنشیان میان شوش و سارد بنا شده بود.

وی از یکصد و یازده بنای همسان با کاروانسرا (چاپارخانه) نام می‌برد که در فاصله‌ای حدوداً ۲۵۰۰ کیلومتری میان پایتخت هخامنشی و سارد ساخته شده بود که کاروانیان در طول سه ماه این فاصله را می‌پیموده‌اند. در زمان ساسانیان اهمیت بسیاری به ساخت راه‌ها و همچنین امنیت جاده‌ها داده شد.

به‌طور کلی می‌توان کاروان‌سراها را به دو دستهٔ اصلی تقسیم کرد:

• کاروانسراهای درون‌شهری
• کاروانسراهای برون‌شهری

از آن جایی که اغلب کاروانسراهای باقی مانده در ایران متعلق به دوره صفوی و بعد از آن است، لازم است در تقسیم آن تمامی عوامل از وضع آب و هوایی تا شیوه معماری منطقه‌ای مورد بررسی قرار گیرد.

در درجه اول کاروانسراهای ایران را می‌توان به گروه‌های زیر تقسیم‌بندی نمود:

• کاروانسراهای کاملاً پوشیده منطقه کوهستانی
• کاروانسراهای کرانه‌های پست خلیج فارس
• کاروانسراهای حیاط دار مناطق مرکزی ایران

وجود دفینه های کوچک همانند خمره های کوچک از طلا در کاروانسرا ها امری طبیعی بوده و بدین دلیل است که افراد در گذشته برای محافظت از اموال خود در برابر راهزنان و سارقان مقداری از آن را در محوطه کاروانسراها پنهان می‌کردند تا در بازگشت از سفر بتوانند آنها را بردارند. همچنین در دوره صفویه سکه هایی را در کاروانسراها برای تعمیر و بازسازی آنها در اثر حوادث احتمالی مانند زمین لرزه سیل باران و … قرار می دادند که از طرف دولت تامین می‌شد.

نشانه های دفینه کاروانسرا

دو مورد از مهم ترین نشانه هایی که در اطراف کاروانسراهای یافت می شود آب انبار و نماد شتر است. اگر نماد شتر همراه با بار باشد احتمال وجود دفینه در آن مکان بسیار زیاد است. پای ستون های موجود در حیاط کاروانسراها از پرتکرار ترین مکان ها برای دفن دفینه بوده است. بدین صورت که شبانه و مخفیانه در پای این ستونها چاله را حفر کرده و سکه های خویش را در آن قرار می دادند تا در بازگشت از سفر بتوانند آنها را بردارند.

دفینه کاروانسراها در کجا قرار دارد

یکی دیگر از مکان های احتمالی برای دفن دفینه کف اتاق های کاروانسرا است. افرادی که شب را در این کاروانسراها می گذراندند گوشه ای از کف اتاق را حفر کرده و سکه های خود را در آنجا قرار می‌دادند. برج های قرار گرفته در چهار گوشه دیوار کاروانسرا نیز از محل های احتمالی دفن اموال بودند. لازم است تا اطراف این برج ها با یک دستگاه فلزیاب مورد بررسی قرار بگیرد.

در بسیاری از موارد مشاهده می شود که برخی از افراد سودجو با ارائه گنج نامه های تقلبی که در آنها محل دفن دفینه در کاروانسرا ها نوشته شده است قصد کلاهبرداری دارند. اگر این دفینه ها واقعا وجود داشته باشند خود این افراد اقدام به در آوردن آن ها می کنند و نیازی به فروش نقشه به شما نیست!!!

در برخی از موارد که مقدار جنس کم بوده است افراد با در آوردن یکی از خشت های دیوار اتاق و یا محل دیگری از کاروانسرا، اموال را در پشت این خشت ها پنهان کرده و سپس این خشت ها را نصف کرده (به جهت ایجاد فضا برای جنس) و سپس در محل خود قرار می دادند.

برای یافتن این اهداف دیوار ها را به دقت بررسی کنید به دنبال خشتی باشید که از لحاظ موقعیت قرارگیری و یا رنگ با بقیه خشت ها متفاوت باشد. مورد آخر در زیر اجاق قرار گرفته در اتاق ها می باشد. بسیاری از افراد با حفر کردن خاک زیر اجاق اموال خود را در آنجا قرار می‌دادند.